Από το κεντρικό μπαλκόνι της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου, η λιτή ανακοίνωση θα πιστοποιήσει το χαρμόσυνο γεγονός, την εκλογή του νέου Πάπα: Annuntio vobis gaudium magnum: Habemus Papam! Και αμέσως ο νεοεκλεγμένος Ποντίφηκας θα δώσει τις πρώτες Urbi et Orbi ευλογίες του. Σε κάποιο βαθμό, ο τύπος της αναγγελίας είναι εμπνευσμένος από τον Ευαγγελιστή Λουκά, «Καὶ ἰδοὺ ἄγγελος Κυρίου εἶπεν αὐτοῖς (=ποιμένες), ἰδοὺ γὰρ εὐαγγελίζομαι ὑμῖν χαρὰν μεγάλην, ὅτι ἐτέχθη ὑμῖν σήμερον σωτήρ, ὅς ἐστι Χριστὸς Κύριος». Το πρωτόκολλο αυτό χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1484, όταν εξελέγη Πάπας ο Ιννοκέντιος Η’. Αλλά . . .
Μύθος, θρύλος ή πραγματικότητα; Η αλήθεια χάνεται στα ημισκότεινα στενά του ύστερου Μεσαίωνα. Είναι η περίπτωση της Πάπισσας Ιωάννας! Λέγεται, ότι
εξ αιτίας της καθιερώθηκε ο σωματικός έλεγχος για την ανακήρυξη του νέου Πάπα. Εξ ου και η αναφώνηση, ‘‘Habet’’! Μια αναφώνηση, βέβαια, που παρ΄έπεμπε στο “φύλλο” του χειροτονούμενου. Και ο χρονικογράφος να εστιάζει στη λατινική επιγραφή στον τάφο της, ‘‘Ω Πέτρο, πατέρα των πατέρων, πρόδωσες την εγκυμονούσα Πάπισσα’’! Μεταγενέστερα, στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου, θα στηθεί χάλκινο άγαλμα, όπου επτά μορφές έχουν την έκφραση γυναίκας σε τοκετό και η όγδοη απεικονίζει ένα νεογέννητο! Πάντως, στην έδρα του Καθολικισμού, πριν δεκαετίες, δεν είδαμε και δεν ακούσαμε κάτι σχετικό!
Αφετηρία το έτος 476 μ.Χ. Η Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία φθάνει στο τέλος. Καταλύεται από τον Οδόακρο. Είναι το τέλος της Αρχαιότητας και η αρχή του δυτικού Μεσαίωνα, 5ος έως 15ος μ.Χ. αιώνας. Εγκαινιάζεται η εποχή της αμάθειας και των προλήψεων. Οι άνθρωποι πλέον τοποθετούν ‘‘τον λόγο των Θρησκευτικών Αρχών πάνω από την προσωπική τους εμπειρία και τη λογική σκέψη’’. Πουθενά αιτιοκρατία. Η περίοδος μοιάζει, πράγματι, με κενό μεταξύ της κλασικής αρχαιότητος και του νέου κόσμου.
Αφετηρία το έτος 476 μ.Χ. Η Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία φθάνει στο τέλος. Καταλύεται από τον Οδόακρο. Είναι το τέλος της Αρχαιότητας και η αρχή του δυτικού Μεσαίωνα, 5ος έως 15ος μ.Χ. αιώνας. Εγκαινιάζεται η εποχή της αμάθειας και των προλήψεων. Οι άνθρωποι πλέον τοποθετούν ‘‘τον λόγο των Θρησκευτικών Αρχών πάνω από την προσωπική τους εμπειρία και τη λογική σκέψη’’. Πουθενά αιτιοκρατία. Η περίοδος μοιάζει, πράγματι, με κενό μεταξύ της κλασικής αρχαιότητος και του νέου κόσμου.
Κυριαρχεί η Ιερά Εξέταση (Inquisitio). Πρόκειται για παραπομπή και εκδίκαση από την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία υποθέσεων που αφορούσαν ανώτερους εκκλησιαστικούς αξιωματούχους και ομάδες πολιτών ή μεμονωμένα άτομα που βαρύνονταi με την κατηγορία της “αίρεσης”. Το βέβαιο είναι ότι την Ιερά Εξέταση στη Ρώμη ίδρυσε ο Πάπας Γρηγόριος Στ’ το 1231, με απώτερο σκοπό να απαλλαγούν από τους αμαρτωλούς αιρετικούς οι γνήσιοι πιστοί. Η σχετική παπική βούλα έλεγε, ότι ο ιεροεξεταστής που θα αποσπάσει την ομολογία του αιρετικού, έστω και με ακραία βασανιστήρια, ήταν εκ προοιμίου αθώος από Θεού και Εκκλησίας. Και εδώ η κατάσταση είναι συγκεχυμένη. Η σύγχρονη ιστορική έρευνα θεωρεί μύθο και φολκλόρ τις αφηγήσεις για βασανιστήρια, εκτελέσεις και κακοποίηση γυναικών και ότι δήθεν η Ιερά Εξέταση ήταν ένα φοβερό δικαστήριο που καταπίεζε ακόμη και τις πολιτικές και πνευματικές ελευθερίες. Επ’ αυτού θα γραφτεί, πολύ αργότερα, ότι ο κάθε Λόγιος του όψιμου Μεσαίωνα σπανίως βίωνε την καταπιεστική εξουσία της Εκκλησίας, και θεωρούσε τον εαυτόν του ελεύθερο, ιδίως σε ό,τι αφορά στις φυσικές επιστήμες, να ακολουθήσει τη λογική, το πείραμα και την παρατήρηση, και όπου αυτά τον οδηγούσαν. Βγάλε άκρη!
Όμως, ο ‘‘Ανακριτικός Τροχός’’ γυρίζει για πολλούς αιώνες, και τα ‘‘Αφετήρια Γράμματα’’, κοινώς “Συγχωροχάρτια”, κυκλοφορούν urbi et orbi αφειδώς, εκεί στις Παπικές χώρες, και ο κόσμος κλεισμένος στα Μεσαιωνικά κάστρα. Ακόμα και ο Ιερώνυμος, από τους μεγαλύτερους Λατίνους συγγραφείς, στον πρώιμο Μεσαίωνα, θα δει σε όνειρο, ότι “ο θεός τον επέπληξε επειδή ξόδευε περισσότερο χρόνο μελετώντας τον Κικέρωνα παρά τις Γραφές”.
Ο Τζιορντάνο Μπρούνο, θύμα της Ιεράς Εξέτασης, είναι ο ανυπότακτος Ναπολιτάνος, ο φυσικός φιλόσοφος, που, αφού αμφισβήτησε Παπικές νόρμες και βασικά Χριστιανικά Δόγματα, ‘‘δεν θέλησε να δώσει στην ανθρωπότητα το κακό παράδειγμα ανθρώπου που δέχεται να του επιβάλλουν οι ισχυροί της γης τις δήθεν αλήθειες τους και να απαρνιέται τις δικές του’’. Οδηγήθηκε στην πυρά και θα πει, «Πιθανόν εσείς, Κριτές μου, να ανακοινώνετε την καταδίκη μου με μεγαλύτερο φόβο απ’ ό,τι την αποδέχομαι εγώ», ως άλλος Σωκράτης.
Πάντως, θα πει η Ιστορία, ‘‘Αν, κατοπινά, εκφράστηκαν επαναστατικές λογικές σκέψεις, αυτό στάθηκε εφικτό μόνον επειδή η μακρά Mεσαιωνική παράδοση εδραίωσε τη χρήση της λογικής, ως μιας από τις σημαντικότερες ανθρώπινες δραστηριότητες’’. Αιτιοκρατία, λοιπόν. Μεσαίωνας η αιτία, Αναγέννηση το αιτιατό.
Όχι, “το αλάθητο του Πάπα” δεν είναι Μεσαιωνική πρακτική. Θεσπίστηκε πολύ αργότερα από τον Πάπα Πίο Θ’. Ας μην μπλέξουμε με χρονολογίες. Αρχικά ήταν κάτι σαν από καθ’ έδρας διδασκαλία, στη συνέχεια έγινε δόγμα. Αυτό το δόγμα του “αλάθητου” βασίζεται σε έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους του Καθολικισμού, δηλαδή της υπεροχής του Πέτρου, την “πέτρα” πάνω στην οποία θα οικοδομηθεί η Εκκλησία, την οποία κληρονομεί ο εκάστοτε Πάπας, ο πολιτικός ηγέτης της πόλης-κράτους του Βατικανού, καθώς και στην εξουσία του ως αρμόδιου οργάνου να κρίνει για το τι είναι αποδεκτό ως επίσημη πίστη της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, φθάνει να είναι σύμφωνο με τις Άγιες Γραφές.
Όχι, “το αλάθητο του Πάπα” δεν είναι Μεσαιωνική πρακτική. Θεσπίστηκε πολύ αργότερα από τον Πάπα Πίο Θ’. Ας μην μπλέξουμε με χρονολογίες. Αρχικά ήταν κάτι σαν από καθ’ έδρας διδασκαλία, στη συνέχεια έγινε δόγμα. Αυτό το δόγμα του “αλάθητου” βασίζεται σε έναν από τους ακρογωνιαίους λίθους του Καθολικισμού, δηλαδή της υπεροχής του Πέτρου, την “πέτρα” πάνω στην οποία θα οικοδομηθεί η Εκκλησία, την οποία κληρονομεί ο εκάστοτε Πάπας, ο πολιτικός ηγέτης της πόλης-κράτους του Βατικανού, καθώς και στην εξουσία του ως αρμόδιου οργάνου να κρίνει για το τι είναι αποδεκτό ως επίσημη πίστη της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, φθάνει να είναι σύμφωνο με τις Άγιες Γραφές.
Ποιο δόγμα, άραγε, ίσχυσε το 1054 μ.Χ. όταν ο Πάπας Λέων Θ’ και ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Μιχαήλ Α’ Κηρουλάριος αναθεμάτισαν και αφόρισαν ο ένας τον άλλον, με συνέπεια το Ανατολικό-Δυτικό Εκκλησιαστικό Σχίσμα; Ναι, σύμφωνοι, ήταν για τα ζητήματα των αζύμων, του φιλιόκβε και του Παπικού πρωτείου. Αλλά, ένα οιονεί σχίσμα υπέβοσκε από το 867 μ.Χ. για ζητήματα διαδοχής αυτοκρατόρων, χωρίς καν θεολογικές ακριτομύθιες, όμως συνέβαλε στην επιδείνωση της καχυποψίας μεταξύ Κωνσταντινουπόλεως και Ρώμης για αιώνες.
Ναι, ο Αυτοκράτορας του Βυζαντίου, ο Ιωάννης Η’ Παλαιολόγος, με τον Οθωμανό στο κατώφλι της Αυτοκρατορίας του, πασχίζει, στη μεγάλη Σύνοδο της Φεράρας – Φλωρεντίας (1438), για την Ένωση των δύο Εκκλησιών. Στο ναό, όπου χοροστάτησε ο Πάπας Ευγένιος, ο Ιωάννης προσήλθε έφιππος στο άσπρο του άτι. Το Πιστεύω με την προσθήκη ‘‘και του Υιού’’ (Filioque), διαβάστηκε και στα Ελληνικά. Το ίδιο και ο ‘‘Ενωτικός Όρκος’’. Αλλοίμονο! Πολύ γρήγορα αγνοήθηκαν όλα, ένθεν κακείθεν. Ανθενωτικοί εναντίον Ενωτικών. Τόσοι μωροφιλόδοξοι εγωισμοί, για ένα τόσο Οικουμενικό Ζήτημα! Αλήθεια, πώς θα ήταν ο κόσμος αν δεν είχε υπάρξει το “Σχίσμα”, ή, έστω, αν είχε πετύχει η “Ένωση” των δύο Εκκλησιών;
Μεσαιωνικά ψήγματα. η στέψη του Καρλομάγνου το 800 μ.Χ. ως Imperator Romanorum, με τις ευλογίες του Πάπα ανήμερα των Χριστουγέννων. Κάπου εκεί γεννιέται η Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.
Επίσης, φωτεινά μεσαιωνικά διαλείματα οι Σταυροφορίες για την ελευθέρωση των Αγίων Τόπων, με τις ευλογίες του Πάπα. Επί Ουρβανού Β’ η πρώτη. Ναι οι τρεις πρώτες πρόσθεσαν πολύ στο κύρος των Παπών, ως κοσμικών ηγετών του Χριστιανικού κόσμου, με πολλούς Μονάρχες της Δύσεως να ενεργούν ως Στρατάρχες τους. Όμως . . .
Αχ, αυτή η Τέταρτη Σταυροφορία! Πόσες αθλιότητες! Κατέληξε στην κατάληψη από τους Λατίνους της Κωνσταντίνου Πόλης, το 1204, και απετέλεσε το προοίμιο της οριστικής πτώσεως της Αυτοκρατορίας, Τρεις ημέρες λεηλασίες και λαφυραγωγίες. Ακόμη και η Αγία Σοφία λεηλατήθηκε. Θα γραφτεί ότι, «Από την εποχή της δημιουργίας του κόσμου, ποτέ, σε καμία πόλη, δεν κατακτήθηκαν τόσα λάφυρα».. Η Ευρώπη, μετά την Τέταρτη Σταυροφορία, κοσμήθηκε με τους θησαυρούς και τα ιερά λείψανα της Κωνσταντινούπολης. Τα τέσσερα ορειχάλκινα άλογα, στολίδι του Ιππόδρομου, μεταφέρθηκαν από τον Δάνδολο στη Βενετία , όπου και διακοσμούν σήμερα την εξώθυρα του Αγίου Μάρκου.
Τι είχε προηγηθεί της ιστορικής αναφώνησης, “Εάλω η Πόλις”, στις 29 Μαΐου 1453: Ναι, η Κερκόπορτα. Η βοήθεια που δεν ήρθε από τη Δύση. Η πολιτική και στρατιωτική παρακμή. Ο άκρατος μοναχισμός. Ο ρόλος της Εκκλησίας και των Αρχόντων που κοίταζαν το θησαυροφυλάκιό τους και όχι την Πόλη. Αλλά και η παράταξη που πρέσβευε, «Κρειττότερον εστίν ειδέναι εν μέση τη πόλει φακιόλιον βασιλεύον Τούρκων ή καλύπτραν λατινικήν».
Στα θετικά και η Magna Charta, 1215 μ.Χ. Το σημαντικότερο έγγραφο στην ιστορία του κράτους δικαίου. Ο Πάπας Ιννοκέντιος Γ’ και ο βασιλιάς Ιωάννης της Αγγλίας, ο οποίος συμφωνούσε ότι θα δεσμεύεται από τους νόμους, θα προστατεύει τα δικαιώματα των υπηκόων του και ότι η Εκκλησία της Αγγλίας θα έχει απαραβίαστα δικαιώματα ελευθερίας.
Στα θετικά και η Magna Charta, 1215 μ.Χ. Το σημαντικότερο έγγραφο στην ιστορία του κράτους δικαίου. Ο Πάπας Ιννοκέντιος Γ’ και ο βασιλιάς Ιωάννης της Αγγλίας, ο οποίος συμφωνούσε ότι θα δεσμεύεται από τους νόμους, θα προστατεύει τα δικαιώματα των υπηκόων του και ότι η Εκκλησία της Αγγλίας θα έχει απαραβίαστα δικαιώματα ελευθερίας.
Η Νανά είναι μια πλούσια κυρία της Ρώμης. Δεν ξέρει σε ποιόν δρόμο της ζωής να οδηγήσει την κόρη της, την Πίππα. Μια γειτόνισσα, μια φτωχή γυναίκα, προκειμένου να της δώσει μια ασφαλή συμβουλή, καλεί τη Νανά να της διηγηθεί εμπειρίες από τα τρία στάδια της δικής της ζωής, δηλαδή της μοναχής, της συζύγου και της εταίρας. “Η συμβουλή μου”, θα της πει, “είναι να κάνεις την Πίππα σου εταίρα. Διότι, η μοναχή προδίδει τον ιερό όρκο της, και η σύζυγος βεβηλώνει το μυστήριο του γάμου, ενώ η εταίρα δεν κάνει κακό ούτε στο μοναστήρι ούτε στον σύζυγο. Άλλωστε, αν κατάλαβα καλά, όλες οι αμαρτίες της εταίρας είναι κατά βάθος αρετές”! Και η Νανά . . . έμπλεη χαράς, γιατί ήταν σίγουρη ότι η κόρη της θα κατάφερνε να παραμερίσει τις άλλες ευνοούμενες των Παπών! Θου, Κύριε, φυλακήν τω στόματί μου. (Ψαλμός Δαυίδ)
Στα δεκατρία της, την επισκέφτηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ σε όραμα. Την κάλεσε να δράσει για να απαλλαγεί η Γαλλία από την ταπείνωση της Αγγλίας. Ο Εκατονταετής πόλεμος καλά κρατεί από το 1337. Είχε ξεσπάσει με αφορμή κληρονομικές διαμάχες για τον Γαλλικό θρόνο Η ίδια θα πάρει την άδεια να ηγηθεί μικρής στρατιωτικής δύναμης, και με την εξάρτυση του ιππότη θα συνοδεύσει τον διστακτικό βασιλιά Κάρολο Ζ’ στις απελευθερωτικές επιχειρήσεις. Θα ακολουθήσουν νίκες. Όμως, η ίδια θα τραυματιστεί, θα αιχμαλωτιστεί, και θα οδηγηθεί σε εκκλησιαστικό δικαστήριο. Κατηγορήθηκε για κοντή κόμη, άσεμνη ένδυση και για μαγεία. Καταδικάστηκε να καεί ζωντανή ως αιρετική. ‘‘Είμαστε χαμένοι, κάψαμε μια αγία’’, θα αναφωνήσει ένας Άγγλος στρατιώτης. Ναι, πρόκειται για την Ζαν ντ’ Άρκ, την Ιωάννα της Λωραίνης, την Παρθένα της Ορλεάνης. Η στάχτη της αγράμματης 19χρονης θα ριχτεί στον Σηκουάνα το 1431. Μεταξύ θρύλου και πραγματικότητας, ο Εκατονταετής πόλεμος θα λήξει το 1453. Τι σύμπτωση; Και οι Βυζαντινοί περίμεναν βοήθεια από τη Δύση! Είκοσι πέντε χρόνια μετά τον θάνατό της, με πρωτοβουλία του Πάπα Κάλλιστου Γ’ η δίκη θα επαναληφθεί. Θα αθωωθεί και θα αγιοποιηθεί από την Παπική Εκκλησία είκοσι τέσσερα χρόνια μετά τον θάνατό της..
Θεόπεμπτοι καλλιτέχνες σε διαρκή σύγκρουση με τον Πάπα. Και αυτός ο Μιχαήλ-Άγγελος θα αποφασίσει να φύγει στην Τουρκία, αποδεχόμενος πρόσκληση του Σουλτάνου, πενήντα χρόνια μετά την άλωση, για να χτίσει γέφυρα που θα ένωνε την Κωνσταντινούπολη με τον Γαλατά. Η γρήγορη συμφιλίωση απέτρεψε τη φυγή. Και στον επόμενο τόνο, ο Πάπας θα του δώσει εντολή να τον αναπαραστήσει σε χάλκινο άγαλμα. Όταν ο ίδιος πήγε στο εργαστήρι να δει το πρόπλασμα, με το δεξί χέρι υψωμένο να ευλογεί τον λαό, ο καλλιτέχνης τον ρώτησε αν θα του άρεσε να βάλει στο αριστερό του χέρι ένα βιβλίο. ‘‘Τι; Βιβλίο; Ρομφαία να βάλεις. Δεν είμαι δα και γραμματιζούμενος’’, κραύγασε ο Πάπας, και χαμογελώντας τον ρώτησε αν η δεξιά του, όπως την είχε πλάσει ο Μιχαήλ - Άγγελος, σκορπούσε ευλογία ή κατάρα, για να πάρει την απάντηση του γλύπτη, ‘‘απειλεί τον λαό, αν δεν είναι φρόνιμος, άγιε πάτερ’’. Αργότερα, το τεράστιο άγαλμα θα γίνει κανόνι.
Συνέβη και αυτό. Το 1301, ο βασιλιάς Φίλιππος Δ’ της Αγγλίας απήγγειλε κατηγορία εναντίον του Πάπα Βονιφάτιου Η’ για σοδομισμό, σιμωνία, αγυρτεία και αίρεση. Με τον Πάπα να ανταπαντάει, «Είναι απαραίτητο για τη σωτηρία του, το κάθε ανθρώπινο πλάσμα να υποτάσσεται στον Ρωμαίο Ποντίφηκα». Και τα σκυλιά δεμένα!
Όλα αυτά, και πολλά άλλα Μεσαιωνικά δρώμενα, ως αίτιο, θα προκαλέσουν με το πλήρωμα του χρόνου αιτιατές συνέπειες, Αναγεννησιακές και Μεταρρυθμιστικές. Από τα τέλη του Μεσαίωνα, το ηθικό κύρος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας ανάμεσα στους πιστούς αρχίζει να υποχωρεί. Διαμαρτυρίες για διοικητική ανεπάρκεια, υπερβολική πολυτέλεια της αυλής και ηθική διαφθορά πολλών από τους εκκλησιαστικούς αξιωματούχους. Τότε, φορείς του ανθρωπιστικού κινήματος θα θέσουν ως στόχο την αναζήτηση του αυθεντικού πνεύματος του Χριστιανισμού στη μελέτη της Αγίας Γραφής, αποφεύγοντας τις παρερμηνείες των σχολαστικών του Μεσαίωνα.
Ο Έρασμος, ο Ολλανδός ανθρωπιστής και θεολόγος, είναι ο προπάτορας όλων των μη φανατικών και μη δογματικών. “Ο καθένας έχει τα δικά του πιστεύω και τις δικές του πεποιθήσεις”. Πρεσβεύει την ελευθερία του πνεύματος. Και θα πει, αφοριστικά, ότι «ένα μεγάλο μέρος κάθε ομιλίας έχει να κάνει με το να ξέρεις πώς να λες ψέματα». Και ότι «η ένωση των πνευμάτων είναι πιο μεγαλειώδης από την ένωση των σωμάτων».
Ο Λούθηρος, Γερμανός μοναχός (θα παντρευτεί μοναχή) και θεολόγος, θα χειραφετήσει την πίστη από τη σχολαστική θεολογία και θα διασπάσει το ενιαίο κράτος της Δυτικής Εκκλησίας. Θεμελιωτής του Προτεσταντισμού. Θα χρησιμοποιήσει ως αφετηρία την ‘‘Προς Ρωμαίους’’ επιστολή του Αποστόλου Παύλου για να αποφανθεί, ότι “ο Θεός δεν κρίνει τον άνθρωπο ανάλογα με τις πράξεις του». Και βασιζόμενος σε άλλη επιστολή του Παύλου θα αποφανθεί, ότι «ένας Χριστιανός είναι ο πιο ελεύθερος κύριος των πάντων και δεν είναι υπήκοος κανενός, αλλά και ένας Χριστιανός είναι ο ευπειθέστερος υπηρέτης όλων και υπήκοος του καθενός”. Ο Λούθηρος θα επιδαψιλεύσει τον αιώνιο εχθρό του Γένους μας, λέγοντας, ότι «οι Τούρκοι είναι ο λαός της οργής». Και, αυτοκριτικά, θα πει, ότι «ο Κλήρος είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο για την πίστη».
Ο Καλβίνος, Γάλλος θεολόγος, με σπουδές στα ελληνικά, μέγας χειριστής της λογικής, θα υποστηρίξει, ότι “η μόνη πειθώ που προκύπτει από την Αποκάλυψη είναι η ύψιστη νόηση, ανώτερη από κάθε άλλη ενέργεια του ανθρώπινου νου”. Ο Καλβινισμός κατέληξε να είναι από τους μεγαλύτερους παράγοντες στην επίτευξη της πολιτικής ελευθερίας.
Ο Έρασμος, ο Ολλανδός ανθρωπιστής και θεολόγος, είναι ο προπάτορας όλων των μη φανατικών και μη δογματικών. “Ο καθένας έχει τα δικά του πιστεύω και τις δικές του πεποιθήσεις”. Πρεσβεύει την ελευθερία του πνεύματος. Και θα πει, αφοριστικά, ότι «ένα μεγάλο μέρος κάθε ομιλίας έχει να κάνει με το να ξέρεις πώς να λες ψέματα». Και ότι «η ένωση των πνευμάτων είναι πιο μεγαλειώδης από την ένωση των σωμάτων».
Ο Λούθηρος, Γερμανός μοναχός (θα παντρευτεί μοναχή) και θεολόγος, θα χειραφετήσει την πίστη από τη σχολαστική θεολογία και θα διασπάσει το ενιαίο κράτος της Δυτικής Εκκλησίας. Θεμελιωτής του Προτεσταντισμού. Θα χρησιμοποιήσει ως αφετηρία την ‘‘Προς Ρωμαίους’’ επιστολή του Αποστόλου Παύλου για να αποφανθεί, ότι “ο Θεός δεν κρίνει τον άνθρωπο ανάλογα με τις πράξεις του». Και βασιζόμενος σε άλλη επιστολή του Παύλου θα αποφανθεί, ότι «ένας Χριστιανός είναι ο πιο ελεύθερος κύριος των πάντων και δεν είναι υπήκοος κανενός, αλλά και ένας Χριστιανός είναι ο ευπειθέστερος υπηρέτης όλων και υπήκοος του καθενός”. Ο Λούθηρος θα επιδαψιλεύσει τον αιώνιο εχθρό του Γένους μας, λέγοντας, ότι «οι Τούρκοι είναι ο λαός της οργής». Και, αυτοκριτικά, θα πει, ότι «ο Κλήρος είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο για την πίστη».
Ο Καλβίνος, Γάλλος θεολόγος, με σπουδές στα ελληνικά, μέγας χειριστής της λογικής, θα υποστηρίξει, ότι “η μόνη πειθώ που προκύπτει από την Αποκάλυψη είναι η ύψιστη νόηση, ανώτερη από κάθε άλλη ενέργεια του ανθρώπινου νου”. Ο Καλβινισμός κατέληξε να είναι από τους μεγαλύτερους παράγοντες στην επίτευξη της πολιτικής ελευθερίας.
Και οι τρεις αυτοί μύστες της θεολογίας με τις “αιρέσεις” τους είχαν καταλυτική παρέμβαση, τόσο από θρησκευτικής όσο και από πολιτικο-οικονομικής έποψης. Όμως και στους κατοπινούς αιώνες, ο κοσμικός ρόλος της Καθολικής Εκκλησίας είχε ως συνέπεια η Παπική αυλή, το Βατικανό, να μιμηθεί τις κυβερνητικές πρακτικές των κοσμικών αυλών, με όλες τις “αρετές” τους.
Κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα, το 2001, την πρώτη μετά το Σχίσμα, ο Πάπας Ιωάννης Παύλος θα ζητήσει “Συγγνώμη” από τον μακαριστό Χριστόδουλο για τις αθλιότητες της Δ’ Σταυροφορίας, «. . . και ζητώ από το Άγιο Πνεύμα να μας βοηθήσει για την “επούλωση” των τραυμάτων που προκαλέσαμε στα αδέλφια μας». Ο δε Πάπας Φραγκίσκος, το 2014 θα μας διαβεβαιώσει, ότι οι προσπάθειες για τη “συνένωση” των δύο Εκκλησιών βρίσκεται σε καλό δρόμο.
Φρονούμε, ότι τόσο για την “επούλωση” όσο και για τη “συνένωση”, θα περιμένομε πολύ το Άγιον Πνεύμα! Προς το παρόν τον λόγο έχει το Κονγκλάβιο (cum clave = με κλειδί) των Καρδιναλίων στη μυστική ψηφοφορία στην Καπέλα Σιξτίνα. Ας ευχηθούμε, ο άσπρος καπνός σε συνδυασμό με το habemus papam, να σηματοδοτήσουν μια ουσιαστική προσέγγιση των δύο Εκκλησιών. Γένοιτο!
Φρονούμε, ότι τόσο για την “επούλωση” όσο και για τη “συνένωση”, θα περιμένομε πολύ το Άγιον Πνεύμα! Προς το παρόν τον λόγο έχει το Κονγκλάβιο (cum clave = με κλειδί) των Καρδιναλίων στη μυστική ψηφοφορία στην Καπέλα Σιξτίνα. Ας ευχηθούμε, ο άσπρος καπνός σε συνδυασμό με το habemus papam, να σηματοδοτήσουν μια ουσιαστική προσέγγιση των δύο Εκκλησιών. Γένοιτο!Μέρα που ξημερώνει, 1η του Μάη, είναι πολλοί οι ερωτευμένοι με την Κλειώ, τη Μούσα της Ιστορίας. Χρέος μας να τη θωπεύουμε με μετριοφροσύνη, και αυτή θα μας το ανταποδώσει. Θα μας μεταφέρει στο ‘‘εκεί’’ και το ‘‘τότε’’, άλλοτε ευφρόσυνα, κάποτε σκανδαλιστικά και, αλλοίμονο, όχι λίγες φορές με αισθήματα αποστροφής.
Ναι, είναι η ιστορία συνονθύλευμα αλλόκοτων εικόνων!
Χριστός Ανέστη! Καλή Πρωτομαγιά!
Χριστός Ανέστη! Καλή Πρωτομαγιά!Γρηγόριος Δημ. Νούσιας – αεροπόρος.
