Επ’ ευκαιρία της εναρκτήριας εκδήλωσης του Κέντρου Αριστείας που έγινε υπό μορφή εγκαινίων την εσπέραν 17ης Ιουνίου 2022 υπό την εμβληματική επωνυμία «ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ» στο Ναυτικό Όμιλο Βουλιαγμένης, παρουσία πολυάριθμου ακροατηρίου, παρακαθήμενου εις ελαφρύ δείπνο, παραβρέθηκα προσκεκλημένος από τον οργανωτή της εγκαινιαστηκής εκδήλωσης Σμήναρχο (Ι) ε.α. κύριον Αναστάσιον Μπασαρά.
Επειδή η έννοια της επωνυμίας του κέντρου είναι πολυσχιδής, αναφερόμενη σε πολλά πεδία, θεώρησα σκόπιμο να αναζητήσω τους στόχους δράσεως με τον εμβληματικό τίτλο «Αριστεία», δεδομένου ότι και οι χαιρετισμοί που αποδόθηκαν από τους πολιτικούς εκπροσώπους με προεξέχουσα την Υφυπουργό Μετανάστευσης κυρία Σοφία Βούλτεψη, αλλά και από τον χώρο των δημοτικών αρχόντων ήταν δεόντως επαινετική.
Η έννοια τής αριστείας στην ελληνική αντίληψη απετέλεσε δημιουργική πρόκληση άμιλλας για διάκριση. Το μήνυμα του ομηρικού «αιέν αριστεύειν και υπείροχον έμμεναι άλλων, μηδέ γένος πατέρων αισχυνέμεν» (Ιλιάδα,Ζ.208).» δηλαδή, σε ελεύθερη μετάφραση «Πάντα να αριστεύεις, να ξεπερνάς τους άλλους, να τιμάς το πατρικό γένος που ανήκεις» είναι το απόσταγμα της καταξίωσης τής άμιλλας, η οποία ανάγεται στην αρχαία λέξη άμα, δηλαδή «μαζί», και δηλώνει την από κοινού προσπάθεια για διάκριση. Η έννοια αυτή είναι διαφορετική από τον ανταγωνισμό, που προϋποθέτει τον αγώνα απέναντι στους άλλους, δηλαδή μία μορφή εναντίωσης. Στην άμιλλα για αριστεία δεν υπάρχει αντίπαλος, κάποιος που «παλεύει» να κατατροπώσει τον άλλο. Υπάρχει συναγωνισμός, κοινός αγώνας. Έτσι, η έννοια τής αριστείας επιβάλλεται με την αξιοκρατία. που προϋποθέτει η διεκδίκησή της. Ο άξιος αριστεύει και καταξιώνεται. Επίσης, δεν είναι τυχαίο που και το ομηρικό υπείροχος εξελίχτηκε σημασιολογικά σε «υπέροχος», στη σημασία δηλαδή τού θαυμάσιος, έξοχος, εξαίσιος, σε θετική σημασία.
Πολύς λόγος έχει γίνει για την αριστεία αν είναι ρετσινιά ή όχι. Αποτελεί α-διανόητη αντίφαση την οποίαν δήλωσε ο αριστερός πανεπιστημιακός δάσκαλος και πρώην υπουργός παιδείας Αριστείδης Μπαλτάς, απόφοιτος του Κολλεγίου Αθηνών, σύμφωνα με το με το European Foundation for Quality Management (EFQM). Πρόσφατα, βέβαια, ακούσαμε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας ότι η αριστεία αναδεικνύει την αρχή της ισότητας. Προφανώς αποτελεί σύγχυση εννοιών. Εν κατακλείδι, η Αριστεία είναι η υπεροχή σε ανδρεία, άμιλλα, μεγαλοψυχία και γενναιότητα, κατά Liddell & Scott (Μέγα Λεξικό της Ελληνικής γλώσσας) και το άτομο που διακρίνεται με την έννοια αυτή είναι ανωτέρας αξίας και ικανότητας και χαρακτηρίζεται με το επίθετο «άριστος».
Και κάτι συγκυριακά περίεργο: οι Αριστεροί φαίνεται να στρέφονται κατά τής αριστείας, οι οποίοι είναι αυτοί που έχουν άμεση, «ετυμολογική» τουλάχιστον, σχέση με τη σημασία «άριστος», όχι όμως ως Άριστοι, (να μην βαυκαλιζόμαστε), αλλά μέσω τής ονομασίας αριστερός. Ο όρος Αριστερά πλάστηκε στην περίοδο τής Γαλλικής Επανάστασης, όταν τα ριζοσπαστικά κόμματα κατέλαβαν τα αριστερά έδρανα τού Κοινοβουλίου. Εδώ, λοιπόν, μάς προκύπτει και ετυμολογική αντίφαση: αριστεροί εναντίον αριστείας!
Επειδή, όπως ανέφερα, ο τίτλος “Aριστεία” είναι γενικός θα ήταν ενδιαφέρον να επισημανθούν οι στόχοι και η δράση του, υπό εκκόλαψη συλλόγου με τον εμβληματικό τίτλο» Κέντρο Αριστείας «Ακρόπολις». Η οποιαδήποτε προσπάθεια να οδηγηθεί η σύγχρονη κοινωνία μας στην αναβάθμιση του εθνικού φρονήματος και στην κάλυψη του πνευματικού ελλείματος, ασφαλώς αποτελεί έναν φιλόδοξο στόχο. Ο αναθεωρητισμός της σύγχρονης ιστορίας μας, δια λόγους καθαρώς κομματο-ιδεολογικούς, αποτελεί απαράδεκτη διαστρέβλωσή της. Ε-πιπλέον, είναι εθνικώς επικίνδυνος, διότι συμβάλλει στην διχόνοια της κοινωνίας και οδηγεί σε διχασμό της χώρας.
Το «…εις οίωνός άριστος, αμύνεσθαι περί πάτρης» (Ιλιάδα Μ.243) αποτελεί ένα σπουδαίο απόφθεγμα φιλοπατρίας. Κάθε συσπείρωση με στόχο την κινητοποίηση των αυθεντικών αξιών, ηθών και παραδόσεων, που προέρχονται από τις ρίζες του Ελληνισμού, θα συνέβαλε στην αναγέννηση του και στην επιτυχία νέων ενδόξων ιστορικών επιτευγμάτων της Ελλάδος.
Καλή Επιτυχία στην Προσπάθεια!
Γεράσιμος Μ. Μεταξάς
Ομότιμος Καθηγητής Ιατρικής ΕΚΠΑ
Σεπτέμβριος 2022
Σημείωση: Οι εννοιολογικές πληροφορίες της λέξης αριστείας αναρτήθηκαν από τις ιστοσελίδες του διαδικτύου https://www.tovima.gr/2017/08/19/opinions/aristeia-arsi-tis-isotitas από άρθρο του Καθηγητού Γεωργίου Μπαμπινιώτη και από το άρθρο «Αριστεία» που αναρτήθηκε την Τρίτη 21η Ιουνίου 2016 στην ιστοσελίδα https://www.liberal.gr/news/aristeia/58960
