Στο πρώτο μέρος του του άρθρου εξετάστηκαν τα προτεινόμενα συστήματα κάθετης εκτόξευσης πυραύλων (Vertical Launching System – VLS) για τις νέες ελληνικές φρεγάτες.
Λαμβάνοντας υπόψη αυτά και επιχειρώντας την εξέταση των προτάσεων με τη σειρά που έχουν υποβληθεί, θα ξεκινήσουμε από την FDIτης Naval Group. υς, συνδυάζοντας Aster 30, Aster 15 ή VL Mica NG και ενδεχομένως πυραύλους πλεύσης MdCN (εάν περιλαμβάνονται και εκτοξευτήρες τύπου A-70). Αποτελεί την πιο ώριμη πρόταση, καθώς το θέμα των γαλλικών φρεγατών συζητείται πάνω από μία δεκαετία.
Τα πλεονεκτήματα των εν λόγω όπλων είναι προφανή για τους γνωρίζοντες, αν και απαιτείται ειδικό κεφάλαιο για την περιγραφή τους. Επιγραμματικά αναφέρεται ότι ο Aster 30, πέραν της εμβέλειας των 120 km, καλύπτει σε ύψος έως 20 km (65600 ft), διαθέτοντας πολύ υψηλή ταχύτητα (4,5 Mach) και ευελιξία (60 G). Όπως αναφέρθηκε, όλα μπορούν να βληθούν σε ελάχιστο χρόνο εάν απαιτηθεί, για αντιμετώπιση επίθεσης κορεσμού.
Σημειώνεται ότι ο VT1 διαθέτει μεγαλύτερη ταχύτητα και πολεμική κεφαλή σε σχέση με τον RAM Block 2, καθώς και μεγαλύτερη εμβέλεια (Crotale Mk3), όπως προκύπτει από δημοσίευμα των συμμάχων μας, ενώ παρουσιάζει χαμηλότερη τιμή.
Δεδομένου ότι μπορεί να αξιοποιηθεί στον Sylver Α-50 και μάλιστα σε τετράδες, εκτιμάται ότι θα πρέπει να εξεταστεί η δυνατότητα τοποθέτησης μερικών τετράδων Crotale VT1-VL, το οποίο εκτιμάται ότι μπορεί να συνεργαστεί με το ραντάρ ελέγχου πυρός STIR 1.2 EO Mk2.
Ενδεικτικά προτείνεται η ακόλουθη διαμόρφωση: 8 Aster 30, 8 MICA EM, 8 MICA IR και 8 × 4 Crotale VT1-VL, για σύνολο 56 πυραύλων. Η ιδανική λύση βέβαια θα ήταν η πρόσθεση ακόμα δύο εκτοξευτήρων Sylver Α-35, οι οποίοι έχουν από 4 κελιά (αντί για 8) και καταλαμβάνουν ελάχιστη επιφάνεια 3 m², για συνολικά 32 Crotale VT1-VL (2 × 4 × 4). Με τον τρόπο αυτό, το φορτίο θα μπορούσε να είναι 16 Aster 30, 8 MICA EM, 8 MICA IR και 32 Crotale VT1-VL, για σύνολο 64 πυραύλων και πλήρη πολυστρωματική άμυνα.
Απεικόνιση της εμβέλειας των πυραύλων MICA (όχι NG), Aster 15, CAMM-ER, Aster 30 και MDCN/NCM (https://www.navalanalyses.com/2021/03/infographics-47-naval-groups-sylver.html). Η εμβέλεια του MICA NG είναι διπλάσια από αυτήν του MICA και αναμένεται να είναι λίγο μικρότερη από την εμβέλεια του CAMM-ER. Όμως, για τον CAMM-ER τίθεται θέμα για την κάλυψή του ως προς το ύψος, καθώς ορισμένες αναφορές αναφέρουν οροφή στα 10 km (32800 ft), δηλαδή σαφώς χαμηλότερη από αυτήν του Aster 15.
HF2 βασισμένη στο LCS/MMSC της Lockheed Martin
Συνεχίζοντας με την δεύτερη πρόταση που έχει υποβληθεί, την HF2 που βασίζεται στο LCS/MMSC της Lockheed Martin, αυτή περιλαμβάνει έναν ΜΚ 41 συν 3 εκτοξευτήρες ενός μοναδικού κελιού (Single Cell Launcher), οι οποίοι βασίζονται στην τεχνολογία του ΜΚ 41, για ένα σύνολο 11 κελιών.
Αν και αρχικά αναφερόταν ότι θα περιλαμβάνει ESSM Block 2, πιο πρόσφατες πληροφορίες αναφέρουν 8 × 4 μεσαίου βεληνεκούς CAMM-ER και 3 VL-ASROC στους μοναδιαίους εκτοξευτήρες. Ένα σημαντικό πλεονέκτημα των CAMM/-ER είναι η ψυχρή εκτόξευση: ο πύραυλος εκτοξεύεται με πεπιεσμένο αέριο από τον εκτοξευτήρα και ο πυραυλοκινητήρας του αναλαμβάνει όταν βρίσκεται σε ένα ύψος ασφαλείας και αφού έχει στραφεί προς την κατεύθυνση του στόχου. Έτσι, δεν υπάρχει περιορισμός ως προς τον ρυθμό εκτόξευσης του εκτοξευτήρα και μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά μία επίθεση κορεσμού.
Όμως, η αδυναμία αξιοποίησης ενός πυραύλου μεγάλου βεληνεκούς, όπως π.χ. ο SM-2, αποτελεί σοβαρότατο περιορισμό, καταδικάζοντας το πλοίο σε έναν περιορισμένο, αμυντικό ρόλο, να προσπαθεί να αποκρούσει εισερχόμενες απειλές, χωρίς να μπορεί να ασκήσει αποτρεπτικό ρόλο ή άμυνα περιοχής.
Μάλιστα, λαμβάνοντας υπόψη την τυπική κάλυψη τύπου ομπρέλας ενός πυραύλου επιφανείας-αέρος με εμβέλεια της τάξης των 45 km, αυτό σημαίνει ότι ένα εχθρικό μαχητικό σε μέσο ύψος μπορεί να πλησιάσει απειλητικά ακόμα και στα 30 km, γνωρίζοντας ότι δεν κινδυνεύει. Ακόμα χειρότερα, θα μπορεί να κάνει ακίνδυνα υπέρπτηση σε μεγάλο ύψος (>35000 ft), χωρίς να μπορεί το πλοίο να αντιδράσει, καθώς η οροφή του CAMM-ER περιορίζεται στα 10 km (~32800 ft).
Με άλλα λόγια, η επιβίωση ενός τέτοιου πλοίου εξαρτάται από την κάλυψη της ΠΑ. Εάν για οποιοδήποτε λόγο η ΠΑ δεν μπορεί να διασφαλίσει την απαιτούμενη προστασία, τότε το πλοίο είναι έρμαιο των επιθέσεων, κορεσμού ή μη, καθώς π.χ. ένα ζεύγος εχθρικών F-16 με Sniper θα μπορούν να κάνουν σκοποβολή από μεγάλο ύψος με διάφορα όπλα, αναγκάζοντας την HF2 να σπαταλήσει πολύτιμους CAMM-ER για να αναχαιτίσει στόχους υποπολλαπλάσιας αξίας, μέχρι να τελειώσει το απόθεμα… Επομένως, ένα τέτοιο πλοίο δεν μπορεί να επιχειρήσει σε καμία περίπτωση στην ανατολική Μεσόγειο και στην Κύπρο, γενικότερα πέραν του Αιγαίου και της προστασίας της ΠΑ.
Απεικόνιση της εμβέλειας των πυραύλων ESSM Block 1/2 και SM-2 Block III/IIIA/IIIB (https://twitter.com/Aylont1/status/1368280832553742336)
Η ολλανδική SIGMA 11515 HN της Damen
Η τρίτη πρόταση που έχει υποβληθεί είναι η ολλανδική SIGMA 11515 HN της Damen, με 2 ΜΚ 41 της έκδοσης «Strike Length» που μπορούν να φιλοξενήσουν πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς SM-2, μεσαίου βεληνεκούς ESSM Block 1 ή 2 (σε τετραπλό κάνιστρο σε κάθε κελί) ή ανθυποβρυχιακές ρουκέτες κατακόρυφης εκτόξευσης VL-ASROC, ενώ υπάρχει option για άλλους 2 ΜΚ 41.
Κατ’ αρχάς, δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη η αποδέσμευση των πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς SM-2 (και μάλιστα των εξελιγμένων εκδόσεων Block IIIB ή IIIC). Εκτιμάται ότι θα πρέπει να υποβληθεί (εάν δεν έχει γίνει ήδη) LOR for P&A (Letter Of Request for Price and Availability) προς τις αρμόδιες αμερικανικές αρχές για την ενδεχόμενη προμήθεια πυραύλων SM-2 Block IIIB και IIIC.
Σε περίπτωση που δεν ληφθεί θετική απάντηση γραπτώς, ισχύει η ίδια παρατήρηση ως ανωτέρω. Βέβαια, καθώς ο ESSM είναι μεγαλύτερος και ταχύτερος πύραυλος από τον CAMM-ER, προσφέρει λίγο μεγαλύτερη επιχειρησιακή οροφή, η οποία εκτιμάται ότι ανέρχεται σε 11 km (36000 ft), χωρίς όμως και πάλι να “σφραγίζεται” ο χώρος καθ’ ύψος.
Μάλιστα, για τους ESSM ισχύει και ο περιορισμός του μέγιστου ρυθμού βολής του ΜΚ 41, όπως αναλύθηκε ανωτέρω. Ως εκ τούτου, ακόμα κι αν υπάρχουν 64 ESSM, υπάρχουν περιορισμοί στην απόκριση εναντίον μίας επίθεσης κορεσμού. Προφανώς, σε περίπτωση τοποθέτησης 2 επιπλέον εκτοξευτήρων, το πρόβλημα αμβλύνεται, με σημαντική όμως αύξηση του κόστους.
Στο πλαίσιο αυτό, μία λύση θα ήταν ενδεχομένως η αντικατάσταση μερικών ESSM από ισάριθμους CAMM-ER, οι οποίο λόγω ψυχρής εκτόξευσης αντιμετωπίζουν πολύ μικρότερους περιορισμούς ως προς το μέγιστο ρυθμό βολής. Ένας συνδυασμός SM-2 Block IIIC, ESSM Block-2 και CAMM/CAMM-ER καλύπτει σε ικανοποιητικό βαθμό τις απαιτήσεις άσκησης αποτροπής και πολυστρωματικής άμυνας.
Η βρετανική Arrowhead 140 της Babcock
Η επόμενη πρόταση ήταν η βρετανική Arrowhead 140 της Babcock, η οποία προσφέρεται με 4 ΜΚ 41 και οποιονδήποτε συνδυασμό όπλων επιθυμεί το ΠΝ. Κατ’ άλλες πηγές, προσφέρεται με 2 ΜΚ 41 και ο προτεινόμενος φόρτος είναι 32 CAMM και 32 CAMM-ER.
Σε κάθε περίπτωση, ισχύει η απαίτηση ύπαρξης όπλων μεγάλου βεληνεκούς. Η ύπαρξη 4 ΜΚ 41 διασφαλίζει έναν υψηλό ρυθμό βολής, αν και η ύπαρξη μερικών CAMM/CAMM-ER θα επιτρέψει ακόμα καλύτερη απόκριση σε μια επίθεση κορεσμού.
Οι ιταλικές FREMM κλάσης Bergamini
Η ιταλική πρόταση βασίζεται στο γαλλο-ιταλικό ναυπηγικό πρόγραμμα FREMM και πιο συγκεκριμένα στην κλάση Bergamini του ιταλικού Ναυτικού. Προσφέρεται με 2 Sylver A-50, με δυνατότητα αξιοποίησης Aster 15/30, ενώ υπάρχει option για ακόμα 2 Sylver, τύπου A-70.
Η παρατήρηση είναι προφανής: οι 2 Sylver επιτρέπουν πολύ λίγους κύριους πυραύλους. Ακόμα χειρότερα, είναι το μόνο πλοίο που δεν προσφέρεται με σύστημα RAM, το οποίο θα μπορούσε να αυξήσει το πυραυλικό δυναμικό, έστω και με τους περιορισμούς του. Επομένως, η άσκηση του option για άλλους δύο Sylver κρίνεται απαραίτητη, ενώ ισχύουν και οι προτάσεις για αξιοποίηση Crotale VT1-VL, ιδίως η πρόταση για εξέταση πρόσθεσης δύο επιπρόσθετων Sylver A-35, ειδικά λόγω έλλειψης RAM.
Τέλος, η γερμανική πρόταση και ειδικά η ΜΕΚΟ Α-200 φαίνεται ότι βασίζεται σε ένα γενικό σχέδιο της Thyssenkrupp Marine Systems και μπορεί να υλοποιήσει διαφορετικές προσεγγίσεις, αναλόγως τι θέλει ο πελάτης. Έτσι, στην κλάση Erradii του αλγερινού Ναυτικού, υπάρχουν 32 κελιά ενός α/α πυραύλου της Denel Dynamics. Άλλες πηγές αναφέρουν ως πιθανή μία διαμόρφωση 32 ESSM συν RAM.
Είναι προφανές ότι μία τέτοια διαμόρφωση θα ήταν η ασθενέστερη μεταξύ όλων των υποψηφίων φρεγατών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι είχε παρουσιαστεί και μία άλλη πρόταση, η Α-300, η οποία είναι μία μεγαλύτερη Α-200, με βασική διαμόρφωση 64 κελιών.
Βεβαίως, μία τέτοια διαμόρφωση με έναν συνδυασμό SM-2, ESSM και CAMM θα κάλυπτε πλήρως τις απαιτήσεις και θα αποτελούσε μία πολύ ικανή πρόταση. Όμως, φαίνεται ότι η εν λόγω διαμόρφωση δεν είναι έτοιμη και έτσι μάλλον δεν συζητείται πλέον.
Συμπερασματικά, το σύγχρονο ναυτικό περιβάλλον, καθώς και οι απειλές που αναμένονται να κάνουν την εμφάνισή τους στο προσεχές μέλλον, απαιτούν την ύπαρξη αξιόπιστων όπλων μεγάλου βεληνεκούς, τα οποία θα απειλούν τον αντίπαλο από μεγάλες αποστάσεις και δεν θα του επιτρέπουν να πλησιάσει και να αφήσει τα όπλα του, ενώ θα πρέπει να έχουν και αντιβαλλιστικές δυνατότητες.
Ειδικότερα, ο συνδυασμός όπλων ανεμοπορίας, επιθετικών Μη Επανδρωμένων Αεροχημάτων / περιφερόμενων πυρομαχικών, καθώς και των “παραδοσιακών” απειλών, όπως οι πύραυλοι εναντίον στόχων επιφανείας, επιβάλλουν την αυξημένη ικανότητα αντιμετώπισης επιθέσεων κορεσμού.
Στο πλαίσιο αυτό, η επιλογή των νέων φρεγατών του ΠΝ, οι οποίες θα έρθουν το νωρίτερο το 2025 και θα υπηρετήσουν τουλάχιστον για 30-40 χρόνια, θα πρέπει να γίνει με γνώμονα τις σύγχρονες απειλές και το ναυτικό περιβάλλον όπως αυτό αναμένεται να διαμορφωθεί στα επόμενα χρόνια, και όχι με βάση τα δεδομένα παλαιοτέρων δεκαετιών.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Όλα τα ανωτέρω (και στα δυο μέρη του άρθρου) αποτελούν προσωπικές απόψεις και εκτιμήσεις του γράφοντος και δεν εκφράζουν οπωσδήποτε ή δεσμεύουν την Σχολή Ικάρων ή την Πολεμική Αεροπορία.