Ο  ψυχικός βίος του ανθρώπου έχει βασικά τρεις κύριες συνιστώσες: Το γνωστικό, το συναισθηματικό και την ηθική βούληση, που παράγει πρακτική ενέργεια. Ήτοι αντίστοιχα τα ενεργήματα του σκέπτεσθαι, του συναισθάνεσθαι και του πράττειν. Σύμπας ο υπερ- πολύπλοκος ανθρώπινος οργανισμός[βιολογικός , πνευματικός και ψυχικός], ως όλον εν  ζωή, οφείλει να ισορροπεί αρμονικά και  δυναμικά με τις απαιτήσεις – επιδράσεις  του  εσωτερικό κόσμου, του εξωτερικού περιβάλλοντος και της ανθρώπινης κοινωνικής οντότητας.

 Επειδή, όμως, τα πάντα  μεταβάλλονται διαρκώς, από ετερογενείς, μάλιστα εν πολλοίς ανεξέλεγκτους παράγοντες  επιβάλλεται στα άτομα μια συνεχής αναρρύθμιση των ικανοτήτων τους, για ικανοποιητική προσαρμογή στις εκάστοτε νέα  απαιτήσεις. Η πρόγνωση και η προετοιμασία αντιμετώπισης των αλλαγών, που οπωσδήποτε θα έλθουν, επιβάλλουν την πληρέστερη, δυνατόν, εξοικείωση με τα ερεθίσματα  σύμπαντος  τριπλού χώρου. Τα ερεθίσματα αυτά προκαλούν ανάλογα ενεργήματα από μέρους του ανθρώπινου οργανισμού.  Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε  ότι χρειάζονται όλα όσα ο άνθρωπος έχει εντοπίσει είτε στον εξωτερικό Κόσμο, είτε μέσα στον εσωτερικό του χώρο, είτε στις σχέσεις του  με τους συνανθρώπους του.

Η ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΚΥΠΡΟΥ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΩΝ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΩΝ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΣΤΙΣ ΑΟΖ ΤΩΝ 2 ΧΩΡΩΝ
ΑΝΤΩΝΗΣ ΦΩΣΚΟΛΟΣ

ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΡΙΣΤΕΙΑΣ ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ

ΑΘΗΝΑΙ 24 ΜΑΙΟΥ 2023

Εδώ  (https://www.coeacropolis.gr/images/PDF/foskolosCOEacropolis.pdf ) όλες οι εικόνες του κειμένου!

Καίτοι υπήρχαν πολλές έρευνες στο Ιόνιο από την ΔΕΠ-ΕΚΥ ( Δημοσία Επιχείρηση Πετρελαίου-Έρευνα Κοιτασμάτων Υδρογονανθράκων) από το 1990 και επιστημονικές εργασίες από το Γεωλογικό Τμήμα του Πανεπιστημίου των Πατρών, που έδειχναν ξεκάθαρα την ύπαρξη υδρογονανθράκων στο Ιόνιο και την υπεράκτια Κρήτη δυστυχώς δεν υπήρχε πολιτική βούληση για την έρευνα στις δύο αυτές περιοχές.

Η πολιτική βούληση άρχισε να εκδηλώνεται μετά το συνέδριο του Economist που έγινε τον Μάιο του 2011. Αυτό το συνέδριο είχε σαν θέμα την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων της Ελλάδας. Σε αυτό συμμετείχα και εγώ όπου παρουσίασα βάσει της ύπαρξης λασποηφαιστείων (Mud Flow Volcanoes), εικόνα 1, την περιοχή όπου θα πρέπει να υπάρχουν υδρογονάνθρακες, εικόνα 2. Είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο και γραμμένο σε όλες τις εγκυκλοπαίδειες του κόσμου ότι όπου υπάρχουν λασποηφαίστεια υπάρχουν κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Δυτικά, νοτιοδυτικά, νότια και νοτιοανατολικά της Κρήτης υπάρχουν 291 λασποηφαίστεια. Άρα σε αυτές τις περιοχές πρέπει να υπάρχουν κοιτάσματα φυσικού αερίου.

Τον Ιούνιο του ιδίου έτους ο τότε υφυπουργός ΥΠΕΚΑ Γιάννης Μανιάτης βγάζει σε διεθνή διαγωνισμό μια περιοχή στο Ιόνιο και την υπεράκτια Κρήτη που είχαν έκταση 220000 τετραγωνικών χιλιομέτρων για να γίνουν γεωφυσικές μελέτες για τον εντοπισμό κοιτασμάτων υδρογονανθράκων, εικόνα 3, καίτοι τότε υπουργός ΥΠΕΚΑ κυρία Ντίνα Μπιρμπίλη όσο και ο διάδοχος αυτής Γιώργος Παπακωνσταντίνου ήταν ενάντιοι στην έρευνα της ύπαρξης κοιτασμάτων υδρογονανθράκων. Οι έρευνες θα λάμβαναν χώρα με έξοδα των γεωφυσικών εταιρειών. Στο κάλεσμα αυτό ανταπόκρίθηκαν 8 διεθνείς εταιρείες από τις οποίες ο καθηγητής Μανιάτης επέλεξε την Νορβηγική PGS. Τα απότελέσματα ήταν πάρα πολύ εξαιρετικά όπως φάνηκαν από τις δηλώσεις του τότε πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά και του Γιάννη Μανιάτη που αναβαθμίστηκε σε υπουργό. Πράγματι το 2014 βγαίνουν προς διαγωνισμό για εκμετάλλευση 20 θαλάσσια οικόπεδα, εικόνα 4.

Μέσα σε 6 μήνες ο κύριος Φώτης Κουβέλης απόσύρει την στήριξή του ΔΗΜΑΡ από την συμμαχική διακυβέρνηση της χώρας και έτσι τον Ιανουάριο του 2015 πέφτει η συμμαχική κυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας-ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ.

Το 2014 το ΥΠΕΘΑ με τότε υπουργό τον κύριο Αβραμόπουλο κάνει στο ξενοδοχείο Caravel ένα τριήμερο συνέδριο, το ΑΘΗΝΑ 2014, με στόχο να συζητηθούν θέματα ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης. Στο συνέδριο αυτό ανέπτυξα την δυνατότητα των Ελληνοκυπριακών κοιτασμάτων φυσικού αερίου να συνδράμουν στην ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης από το Ρωσικό μονοπώλιο φυσικού αερίου. Οι 2 αυτές Ευρωπαϊκές χώρες με βάση τα πρώτα στοιχεία που μας έδωσε η Νορβηγική PGS μπορούσαν να προμηθεύσουν την Ευρώπη με τουλάχιστον 120 δις μ3/έτος για 35-40 χρόνια δεδομένου ότι τότε τα απόθέματα της Ελλάδας είχαν εκτιμηθεί σε 3400 δις μ3 και της Κύπρου σε 1200 δις μ3, εικόνα 5. Αυτή την άποψη στήριζαν και ο τότε πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς όπως επίσης και ο καθηγητής και ΥΠΕΚΑ Μανιάτης. Αυτοί οι δύο προώθησαν όχι μόνο την κατασκευή του αγωγού ΤΑΠ που θα μετέφερε 15 δις μ3/ έτος Αζερικού φυσικού αερίου, αλλά και την κατασκευή του IGB αγωγού που θα μετέφερε φυσικό αέριο στην Βουλγαρία και την κατασκευή του αγωγού East-Med που θα έστελνε φυσικό αέριο απο τα κοιτάσματα της Κύπρου και του Ισραήλ στην Ευρώπη. Εκείνη την περίοδο άρχισαν να καταφθάνουν τα πρώτα δυσμενή μηνύματα από την Ρωσία που κατέλαβε την Κριμαία.
Το ίδιο θέμα το επανέλαβα και στην ομιλία που έδωσα στο ΚΕΝΑΠ τον Ιούνιο του 2015. Βεβαίως τα πράγματα είχαν ήδη πάρει μια πολύ άσχημη τροπή. Το 2015 συμβαίνουν τα εξής σημαντικά γεγονότα: Πρώτον αναλαμβάνει την εξουσία ο ΣΥΡΙΖΑ και διορίζει ΥΠΕΚΑ τον συνδυκαλιστή της ΔΕΗ Παναγιώτη Λαφαζάνη ως ΥΠΕΚΑ. Αυτός ακυρώνει ολη την έρευνα προς εκμετάλλευση των Ελληνικών υδρογονανθράκων και αμέσως μεταβαίνει στην Μόσχα να δει τον Πούτιν. Και του προτείνει, χωρίς να υπάρχει τεχνο-οικομική μελέτη, η Ρωσία να κατασκευάσει έναν αγωγό μεταφοράς Ρωσικού φυσικού αερίου απο την Δυτική Σιβηρία προς την Ευρώπη μέσω Ελλάδας. Βεβαίως ο Πούτιν αρνήθηκε. Σε 6 μήνες ο κύριος Λαφαζάνης αντικαθίσταται στο ΥΠΕΚΑ από τον κύριο Πάνο Σκουρλέτη. Αυτός δεν συζητά την αξιοποίηση των Ελληνικών υδρογονανθράκων και προτείνει και αυτός, χωρίς να υπάρχει τεχνο-οικονομική μελέτη, την μεταφορά Ιρανικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας. Και αυτή η ιδέα δεν προχώρησε. Μάλιστα πρότεινε για την κάλυψη των αναγκών της Ελληνικής αγοράς, την προμήθεια αργού πετρελαίου από την Βενεζουέλας. Δεν γνώριζε ότι τα Ελληνικά διυλιστήρια δεν δουλεύουν με πετρέλαια τύπου Βενεζουέλας που έχουν πολλά ασφαλτένια. Και ερχόμαστε στο επόμενο σφάλμα.

Ο πρόεδρος Obama με τον τότε αντιπρόεδρο Joe Biden προτείνουν την κατασκευή ενός αγωγού που θα μεταφέρει φυσικό αέριο από το Κατάρ μέσω Ιράκ-Συρίας-Τουρκίας και Βαλκανίων στην Ευρώπη αντικαθιστώντας το Ρωσικό φυσικό αέριο, εικόνα 6. Καμία σκέψη για την αξιοποίηση των Ελληνοκυπριακών κοιτασμάτων φυσικού αερίου. Αυτή η ιδέα δεν αρέσει στον πρόεδρο Ασσάντ της Συρίας και αμέσως οι ΗΠΑ προσπαθούν να τον ρίξουν. Αυτός ζητά την βοήθεια της Ρωσίας. Η Ρωσία ανταποκρίνεται και η Συρία παραχωρεί το λιμάνι της Λαττάκειας στην Ρωσία. Έτσι τελικά καταφέραμε να κατεβάσουμε τους Ρώσους στην Ανατολική Μεσόγειο. Πληρώσαμε τα λάθη της Ευρωπαϊκής και Αμερικάνικης ενεργειακής πολιτικής. Εξ’αιτίας αυτής της καταστροφικής πολιτικής είχαμε, ως Ελλάδα, και το μεταναστευτικό πρόβλημα. Εκατοντάδες χιλιάδες, κυρίως μωαμεθανοί, μετανάστες εισέβαλαν στην Ελλάδα μέσω Έβρου και των νήσων του Ανατολικού Αιγαίου.

Το ίδιο έτος, δηλαδή το 2015, συμβαίνουν επίσης 2 άλλα σημαντικά γεγονότα. Ο πρόεδρος Obama μεταθέτει τον Αμερικανό πρεσβευτή Geoffrey Pyatt απο το Κίεβο της Ουκρανίας στην Αθήνα. Αμέσως αυτός στοχεύει στην μετατροπή του λιμένος της Αλεξανδρούπολις σε Αμερικανική βάση τύπου Σούδας. Απώτερος σκοπός σε περίπτωση σύρραξης μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας, οι Αμερικανοί να στείλουν εξοπλισμό στην Ουκρανία. Πολύ σημαντικά εξέλιξη που κανένας δεν την κατάλαβε. Πως το φυσικό αέριο παίζει πολυ σημαντικό γεωπολιτικό ρόλο. Τον Σεπτέμβριο του 2015 γίνεται μια πολύ σημαντική ανακάλυψη απο την Ιταλική ΕΝΙ στα όρια των ΑΟΖ Αιγύπτου με Κύπρου. Ανακακαλύπτεται το κοίτασμα Ζορ που έχει βιογενές αέριο, εικόνα 7, αποθηκευμένο σε κοραλλιογενή ύφαλο που έχει σχήμα πυραμίδας με βάση 100 τετραγωνικά χιλιόμετρα και ύψος 780 μέτρα, ήτοι άθροισμα ύψους 4 πυραμίδων του Χέοπα, εικόνα 8. Αυτός ο τύπος φυσικού αερίου είναι τελείως διαφορετικός από το πυρολυτικό φυσικό αέριο που έχουν τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στις ΑΟΖ του Ισραήλ και Αιγύπτου. Το τελευταίο προέρχεται από την θερμική και αναερόβια διάσπαση του αργού πετρελαίου στους 100 βαθμούς Κελσίου και αποθηκεύεται σε ψαμμίτες ( πεπιεσμένη άμμος) με πορώδες 15%, ενώ το βιογενές παράγεται από την εν ψυχρώ, 30 βαθμούς Κελσίου, και αναερόβια αποσύνθεση βιομάζας από μεθανοβακτήρια και αποθηκεύεται σε κοραλλιογενείς υφάλους που έχουν πορώδες 55%. Ανακάλυψη τεράστιας σημασίας. Η βιομάζα προήλθε από την τεράστια φυτική βλάστηση που υπήρχε σε παλαιοτάφρους πριν αποξηρανθεί τελείως η Μεσόγειος πριν 5000000 χρόνια, εικόνα 9. Η Ιταλική εταιρεία ΕΝΙ προχωρά και σε άλλες παρεμφερείς ανακαλύψεις βιογενούς φυσικού αερίου στο μπλοκ 6 της Κυπριακής ΑΟΖ, κοιτάσματα Καλυψώ με 6 τρις κυβικά πόδια, Κρόνος με 2.5 τρις κυβικά πόδια, και Δίας με 3 τρις κυβικά πόδια, ενώ η κοινοπραξία Exxon Mobil- Qatar ανακαλύπτει το κοίτασμα βιογενούς φυσικού αερίου Γλαύκος στο μπλοκ 10 της Κυπριακής ΑΟΖ με απόθεμα 7 τρις κυβικά πόδια. Στην Κυπριακή ΑΟΖ υπάρχει και το κοίτασμα πυρολυτικού φυσικού αερίου Αφροδίτη με απόθεμα 4.5 τρις κυβικά πόδια και 5 κοιτάσματα αργού πετρελαίου με συνολικό απόθεμα 1.5 δις βαρέλια, εικόνα 10. Αυτή την στιγμή στην Κύπρο μπορούν να εγκατασταθούν 4 πλωτές εξέδρες άντλησης υδρογονανθράκων εικόνες 11 και 12. Μία για την άντληση φυσικού αερίου, στο κοίτασμα Γλαύκος, μία για την άντληση φυσικού αερίου από τα κοιτάσματα Καλυψώ, Κρόνος και Δίας, μία για το κοίτασμα φυσικού αερίου της Αφροδίτης και μία για τα 5 κοιτάσματα αργού πετρελαίου. Τα κοιτάσματα της Κύπρου εκτιμώνται ότι έχουν 3000 δις μ3 βιογενούς φυσικού αερίου, 1200 δις μ3 πυρολυτικού φυσικού αερίου και 2-4 δις βαρέλια αργού πετρελαίου. Μέχρι στιγμής βρέθηκαν 523 δις μ3 βιογενούς φυσικού αερίου, 127 δις μ3 πυρολυτικού φυσικού αερίου, σύνολο 650 δις μ3 φυσικού αερίου, και 1,5 δις βαρέλια αργού πετρελαίου. Το πως θα γίνει η μεταφορά του φυσικού αερίου στην Ευρώπη δεν έχει ακόμα ξεκαθαρίσει. Θα γίνει με τον αγωγό East-Med, εικόνα 13, είτε ως υγροποιημένο φυσικό αέριο από εγκαταστάσεις υγροποίησης στον χερσαίο χώρο της Κύπρου η από πλωτή εγκατάσταση υγροποίησης, εικόνα 14. Η λύση της μεταφοράς του Κυπριακού φυσικού αερίου ως υγροποιημένου είναι περιβαλλοντικά επικίνδυνη. Σε μια εμπόλεμη περιοχή η ύπαρξη υγροποιημένου φυσικού αερίου μπορεί να οδηγήσει, λόγω εκρήξεων/ανατινάξεων από πυραύλους, σε τεράστιες καταστροφές. Ο αγωγός είναι πολύ ασφαλέστερος και αναβαθμίζει γεωπολιτικά την Κύπρο.

Από 2016 έως το 2018 συνεχίζω να δίνω διαλέξεις στο ΚΕΝΑΠ με θέμα την αξιοποίηση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων σε Κύπρο και κυρίως Ελλάδας. Φωνή βοώντος εν τη ερήμω. Και έρχεται η μεγάλη έκπληξη. Τον Δεκέμβριο του 2016 ο πρώην ΥΠΕΚΑ Σκουρλέτης πριν μετατεθεί σε άλλο υπουργείο διορίζει ως πρόεδρο και τεχνικό διευθυντή της ΕΔΕΥ τον Δρ. Γιάννη Μπασιά που είναι γεωλόγος πετρελαίου. Αυτός με μια ομάδα εξαίρετων επιστημόνων της ΕΔΕΥ μελετά ξανά τις γεωφυσικές σαρώσεις που έκανε η PGS το 2014 και ανακοινώνει σε ένα συνέδριο του Λονδίνου ότι δυτικά του κόλπου της Κυπαρισσίας και δυτικά, νοτιοδυτικά, νότια και νοτιοανατολικά της Κρήτης υπάρχουν 25 κοραλλιογενείς ύφαλοι ίσοι και μεγαλύτεροι του Αιγυπτιακού Ζορ, όπως επίσης ότι τέτοιοι ύφαλοι υπάρχουν και στον κόλπο της Σύρτης, Λιβύη, εικόνες 15 και 16. Το βιογενές αέριο προήλθε από την εν ψυχρώ και αναερόβια εξαλλοίωση τεράστιων ποσοτήτων βιομάζας που αναπτύχθηκε στα τέλη του Μιοκαίνου στην Ελληνική Τάφρο, την Τάφρο του Πτολεμαίου και τις αντίστοιχες Τάφρους του Στράβωνα και Πλινίου, εικόνα 9. Οι τάφροι σκεπάστηκαν, κατά την τελεία αποξήρανση της Μεσογείου που κράτησε 1000000 χρόνια, με ένα παχύτατο στρώμα άλατος πάχους 1.5 χιλιομέτρου και κατά τόπους 2 χιλιομέτρων, το λεγόμενο άλας της Μεσσηνίου περιόδου, με απότέλεσμα τόσο οι παλαιολίμνες και παλαιοτάφροι που παρήγαγαν, παράγουν και θα παράγουν φυσικό αέριο όσο και οι κοραλλιογενείς ύφαλοι που απότέλεσαν και απότελούν τους ταμιευτήρες φυσικού αερίου να εγκλωβίσουν τα κοιτάσματα φυσικού αερίου, εικόνα 17. Τεράστιας σημασίας μελέτες από την ΕΔΕΥ επί περιόδου Μπασιά. Αυτή η ανακάλυψη απέδειξε ότι υπάρχει και μια τρίτη παλαιογεωραφική ζώνη που απόκαλείται η Ζώνη της Μεσογεικής Ράχης που αρχίζει από τον κόλπο της Κυπαρισσίας και τελειώνει στην ΑΟΖ της Κύπρου, παλαιοτάφρο του Ερατοσθένη. Αυτή η παλιογεωγραφική ζώνη είναι γεμάτη από κοραλλιογενείς υφάλους οι οποίοι κρύβουν τεράστιες ως και αμύθητες ποσότητες βιογενούς φυσικού αερίου περισσότερες από ότι οι λεκάνες της Λεβαντίνης, ΑΟΖ Ισραήλ, και ο Κώνος του Νείλου, ΑΟΖ Αιγύπτου.

Αυτή η ανακάλυψη/εξέλιξη είχε τεράστιες επιπτώσεις στο σκεπτικό της τότε ηγεσίας των ΕΛΠΕ, κυρίων Τσοτσορού, διευθυντού των ΕΛΠΕ και κυρίου Στεργιούλη, διευθυντή έρευνας υδρογονανθράκων των ΕΛΠΕ. Αμέσως έρχονται σε επαφή με τις πετρελαικές εταιρείες Exxon-Mobil και Total Energies και δημιουργούν μια κοινοπραξία αξιοποίησης των κοιτασμάτων φυσικού αερίου που βρίσκονται δυτικά και νοτιοδυτικά του νομού Χανίων. Στα τέλη του 2018 ο τότε ΥΠΕΚΑ καθηγητής Γιώργος Σταθάκης υπογράφει την συμφωνία ανάθεσης έρευνας προς εκμετάλλευση των κοιτασμάτων της Κρήτης μεταξύ Δημοσίου και της κοινοπραξίας, Total Energies, 40%, Exxon-Mobil, 40%, HELPE, 20%. Και όχι μόνο. Στα Χανιά κατεβαίνουν ο ΥΠΕΚΑ κύριος Σταθάκης και μαζί με τον συγχωρεμένο βουλευτή Χανίων, τον Αντώνη Μπαλωμενάκη, τον πρόεδρο του ΙΤΕ καθηγητή Ταβερναράκη και τον ΓΓ Γραμματέα Έρευνας και Τεχνολογίας του υπουργείου Οικονομικών καθηγητή Κ. Φωτάκη, ανακοινώνουν την ίδρυση του Ινστιτούτου Πετρελαικής Έρευνας (ΙΠΕ) στο Πολυτεχνείο Κρήτης το οποίο πλαισιώνεται με επιστημονικό προσωπικό και χρηματοδοτούν το νέο υπό κατασκευή Ινστιτούτο με 35 εκατομμύρια ευρώ. Και όχι μόνο. Τα ΕΛΠΕ επι ΣΥΡΙΖΑ, δίνουν υποτροφίες στους φοιτητές του Πολυτεχνείου Κρήτης που κάνουν μεταπτυχιακές σπουδές στο αντικείμενο του Μηχανικού Πετρελαίου (Petroleum Engineering).

Το 2019 ανεβαίνει στην εξουσία η Νέα Δημοκρατία και διορίζει ΥΠΕΚΑ, σήμερα ΥΠΕΝ, τον κύριο Χατζηδάκη. Αυτός ακυρώνει την σύμβαση εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων μεταξύ της κοινοπραξίας Total Energies, 40%, Exxon-Mobil, 40%, HELPE, 20%, με αποτέλεσμα να αποχωρήσει η Total Energies, διώχνει τον κύριο Μπασιά από την ΕΔΕΥ και ακολουθεί την φιλοσοφία των Πράσινων Οικολόγων οι οποίοι μπαινοβγαίνουν στο ΥΠΕΝ. Οι τελευταίοι στέλνουν και μια επιστολή στο ΣτΕ και ζητούν να σταματήσει η έρευνα προς εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης. Επί 3 χρόνια το ΣτΕ δεν έβγαζε απόφαση. Την ίδια φιλοσοφία ακολούθησε ο κύριος Χαζηδάκης όταν ήταν ΥΠΕΚΑ το 2008 και 2009 επι κυβερνήσεως Κώστα Καραμανλή, όταν η Νορβηγική εταιρεία TGS-NOPEC προσπαθούσε να τον δει για να του πει ότι νοτιοανατολικά της Κρήτης υπάρχουν κοιτάσματα φυσικού αερίου. Μάλιστα στις 4 Ιανουαρίου του 2011 όταν έγινε ένα συνέδριο των σοσιαλιστικών κομμάτων στο Όσλο της Νορβηγίας ο τότε πρωθυπουργός της Νορβηγίας και σημερινός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γιένς Στόλτενμπεργκ, είπε στον τότε πρωθυπουργό της Ελλάδας Γιώργο Παπανδρέου να εκμεταλλευθεί τον αμύθητο πλούτο των υδρογονανθράκων που έχει η υπεράκτια Κρήτη για να βγάλουμε το τεράστιο δημόσιο χρέος. Ο κύριος Παπανδρέου απαντά. Γνωρίζω ότι έχουμε κοιτάσματα υδρογονανθράκων στο Ιόνιο. Και ανταπαντά ο τότε πρωθυπουργός της Νορβηγίας. Οι 2 Νορβηγικές γεωφυσικές εταιρείες, PGS και TGS-NOPEC που έχουν κυριολεκτικά σαρώσει την λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου με έχουν ενημερώσει ότι υπάρχουν τεράστιες ποσότητες φυσικού αερίου στην υπεράκτια Κρήτη. Όλος ο κόσμος γνωρίζει ότι η υπεράκτια Κρήτη έχει τεράστια κοιτάσματα φυσικού αερίου πλην των δικών μας υπουργών οι οποίοι λένε ότι όλοι εμείς “Είμαστε Πράσινοι”. Και μπαίνουμε σε 4 μνημόνια. Αυτά για την ιστορία. Και έρχεται η 22 Φεβρουαρίου του 2022 όταν εισβάλλει η Ρωσία στην Ουκρανία για να ξυπνήσουμε και να ξυπνήσει από τον λήθαργο η ευρωπαϊκή Κομισιόν η οποία ασχολείται ακόμα με τις διαφυγές των αερίων από τον πρωκτό των αγελάδων. Ο μόνος που κατάλαβε ότι οι ΑΠΕ δεν μπορούν να αναπληρώσουν το τεράστιο ενεργειακό κενό που άφησε η έλλειψη του Ρωσικού φυσικού αερίου που δεν χρησιμοποιείται μόνο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας αλλά και για την θέρμανση και την χημική βιομηχανία, η ραχοκοκαλιά της χημικής βιομηχανίας, και στην γεωργία (λιπάσματα και γεωργικά φάρμακα άρα διατήρηση της γονιμότητας των εδαφών- διατροφή των ανθρώπων) είναι ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Κ. Μητσοτάκης. Αυτός κάνει μια στροφή 180 μοιρών και στις 2 Απριλίου του 2022 δίνει εντολή στις εταιρείες που έχουν θαλάσσια οικόπεδα σε Ιόνιο και Κρήτη να αρχίσουν άμμεσα τις έρευνες για παραγωγή υδρογονανθράκων, κυρίως φυσικού αερίου αψηφώντας τις ενστάσεις των Οικολόγων Πρασίνων που είχαν υποβάλλει στο ΣτΕ. Το ομολόγησε ο ίδιος στην συνέντευξη που έδωσε στις 4 Νοεμβρίου στον κύριο Χατζηνικολάου και την δήλωσή του τον Ιανουάριο του 2023 στην συνέντευξη που έδωσε στο CNN κατά την διάρκεια του συνεδρίου στο Νταβός της Ελβετίας. Και το επαναλαμβάνει στις 30 Ιανουαρίου όταν επισκέφθηκε στο Τόκιο την Japan Federation of Economic Organizations, KEIDANREN. Εκεί έκανε την εξής δήλωση ‘’Greece is aiming to become an energy exporter and energy provider’’. Έτσι ξεκινά ξανά η έρευνα προς παραγωγή υδρογονανθράκων με καθυστερήσεις 6 ετών. Διερωτώμαι αν είχαμε ξεκινήσει πριν 6 χρόνια την ερευνα για την παραγωγή υδρογονανθράκων σε Ελλάδα και Κύπρο αν θα είχαμε πρόβλημα με το μεταναστευτικό, την Τουρκία και αν θα γινότανε ο Ρωσο-Ουκρανικός πόλεμος διότι η Ρωσία θα γνώριζε ότι δεν μπορούσε να εκβιάσει ενεργειακά την Ευρώπη. Υπήρχαν τα Ελληνοκυπριακά κοιτάσματα φυσικού αερίου όπως έλεγα επί 4 χρόνια στο ΚΕΝΑΠ.

Το χαρτοφυλάκιο των Σημερινών Ενεργών Συμβάσεων το παρουσιάζει η ΕΔΕΥΕΠ το 2022, εικόνα 18. Οι εταιρείες που ανταποκρίνονται είναι η Energean, η Ηellenic Energy, πρώην ΕΛΠΕ, η Exxon-Mobil. Ποιος είναι ο προγραμματισμός των εταιρειών και της κυβέρνησης όπως εκφράζεται από την ΕΔΕΥΕΠ. Τι περιμένουμε.
Το 2024 η Energean θα ξεκινήσει την ερευνητική γεώτρηση στην περιοχή της Ζίτσας, ΒΔ των Ιωαννίνων, εικόνα 19. Αυτό το κοίτασμα γνωρίζουμε από το 1995 ότι έχει 2.5 τρις κυβικά πόδια πυρολυτικού φυσικού αερίου και 60 εκατομμύρια βαρέλια αργού πετρελαίου. Αναμένεται ότι το αργότερο το 2027 να έχουμε μια παραγωγή 3 δις μ3/έτος για περίπου 25 χρόνια και 6000 βαρέλια αργού πετρελαίου ημερησίως για 25 χρόνια. Επίσης, περίπου το 2025 αναμένεται η κοινοπραξία η Energean, 75%, και η Hellenic Energy, πρώην ΕΛΠΕ, 25%, να κάνουν ερευνητική γεώτρηση στο μπλοκ 2, δυτικά της Κέρκυρας, στόχος Αχιλλέας. Αυτό το κοίτασμα εκτιμάται ότι έχει γύρω στα 6 τρις κυβικά πόδια πυρολυτικού φυσικού αερίου που δημιουργήθηκε από τα κοιτάσματα αργού πετρελαίου, περίπου 1.5 δις βαρέλια, που βρίσκονται ΒΔ της Κέρκυρας, Διαπόντια νησιά ( Οθωνοί, Μαθράκι και Ερεικούσα). Η ετήσια παραγωγή από τον στόχο Αχιλλέα αναμένεται να είναι 7 δις μ3/ετος για 25 χρόνια. Η αξία των 2 αυτών κοιτασμάτων ανέρχεται σε $ 110.5 δις (8.5 τρις κυβικά πόδια Χ $13/1000 κυβικά πόδια) συν την αξία των 60 εκατομμυρίων βαρελιών προς $ 80/βαρέλι που κάνει $ 4.8 δις, σύνολο $ 115 δις. Αυτές οι 2 περιοχές θα στέλνουν μέσω του υπό κατασκευήν αγωγού IG Poseidon που αρχίζει από την Ήπειρο και τελειώνει στο Οτράντο της Ιταλίας 10 δις μ3/έτος φυσικό αέριο στην Ευρώπη για 25 χρόνια.

Επίσης το 2024 αναμένεται να ξεκινήσει η ερευνητική γεώτρηση στο μπλοκ του Ιονίου, εικόνες 19 και 20, που εχει εξαιρετικής ποιότητας αργό πετρέλαιο. Η δικαιοδοσία της εκμετάλλευσης ανήκει 100% στην Hellenic Energy. Το κοίτασμα εκτιμάται ότι έχει 1 δις βαρέλια αργού πετρελαίου μου έχει μια αξία, με $80/βαρέλι, $ 80 δις. Η εκμετάλλευση αυτού του κοιτάσματος απαιτεί την συνεργασία της Hellenic Energy με μιά μεγάλη πετρελαϊκή εταιρεία όπως την Chevron λόγω των μεγάλων επενδύσεων που χρειάζονται για την παραγωγή. Το κόστος της πλατφόρμας άντλησης εκτιμάται μεταξύ $ 3 δις και $ 4 δις. Από αυτό το κοίτασμα θα μπορουμε να παραγουμε 100000 βαρέλια ημερησίως καλύπτοντας το 25% των αναγκών της Ελλάδας για 30 χρόνια.

Καίτοι το Ιόνιο έχει και άλλα 2 κοιτάσματα αργού πετρελαίου, ένα στον ΠατραΪκό Κόλπο, 250 εκατομμύρια βαρέλια, και ένα στο Κατάκολο, 18 εκατομμύρια βαρέλια, η κυβέρνηση δεν θέλει, προς το παρόν, να τα εκμεταλλευτεί. Έτσι κλείνει η περιοχή της Περι-Αδριατικής ζώνης που περιλαμβάνει την Αδριατική θάλασσα και το Βόρειο και Κεντρικό Ιόνιο. Αυτή η περιοχή έχει κυρίως κοιτάσματα αργού πετρελαίου.

Η επόμενη δραστηριότητα αρχίζει από την αρχή της Μεσογειακής Ράχης, μπλοκ 10, στον κόλπο της Κυπαρισσίας, εικόνα 21, όπου υπάρχει βιογενές φυσικό αέριο της τάξης περίπου του 1 τρις μ3, ήτοι 1000 δις μ3, που αντιστοιχούν ενεργειακά σε 6.4 δις βαρέλια αργού πετρελαίου. Τεράστια ποσότητα. Η δικαιοδοσία της εκμετάλλευσης ανήκει 100% στην Hellenic Energy. Η αξία του κοιτάσματος εκτιμάται σε $ 459 δις (35.315 τρις κυβικά πόδια πρός $ 13/1000 κυβικά πόδια). Και εδώ η εκμετάλλευση αυτού του κοιτάσματος απαιτεί την συνεργασία της Hellenic Energy με μια μεγάλη πετρελαϊκή εταιρεία όπως την Chevron λόγω των μεγάλων επενδύσεων που χρειάζονται για την παραγωγή. Το κόστος της πλατφόρμας άντλησης εκτιμάται ότι ξεπερνά τα $ 4 δις. Τόσο στοιχίζει και η αξία της πλατφόρμας που έστησε η Ιταλική Eni για την αξιοποίηση του αντίστοιχου κοιτάσματος Ζορ. Όταν αρχίσει η παραγωγή του, τέλη του 2026 η αρχές του 2027, η Ελλάδα θα μπορεί να στέλνει περίπου από 10 δις μ3/έτος για 100 χρόνια έως 30 δις μ3/έτος για 33 χρόνια.

Η επόμενη δραστηριότητα εστιάζεται στα 2 τεράστια οικόπεδα δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης την εκμετάλλευση των οποίων έχει η κοινοπραξία Exxon-Mobil, 75%, και η Hellenic Energy. 25%. Το κάθε οικόπεδο έχει έκταση, 40000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, όσο περίπου η ΑΟΖ της Κύπρου, 50000 τετραγωνικά χιλιόμετρα και ιση με την διπλάσια έκταση της Πελοποννήσου, 20000 τετραγωνικά χιλιόμετρα, εικόνα 22. Στην εικόνα 23 βλέπουμε μια κάτοψη των κοραλλιογενών υφάλων που υπάρχει στα θαλάσσια οικόπεδα 11 και 12 βάσει των μελετών που έκανε ο κύριος Μπασιάς με την ομάδα του όταν ήταν πρόεδρος και τεχνικός διευθυντής της ΕΔΕΥ. Στην μελέτη του αξιοποίησε την παλιά πολύ αραιή σάρωση, 10 χιλιόμετρα Χ 10 χιλιόμετρα, άρα στόχοι με επιφάνεια άνω των 100 χιλιάδων τετραγωνικών χιλιομέτρων, που έγινε το 2013. Αυτή η σάρωση πιστοποιούσε στόχους ίσους η μεγαλύτερους του κοιτάσματος Ζορ. Αντιθέτως, στην εικόνα 24 παρατηρούμε την παρα πολύ πυκνή σάρωση που έκανε το 2023 η Νορβηγική εταιρεία PGS για λογαριασμό της κοινοπραξίας Exxon-Mobil και Hellenic Energy. Από αυτή την έρευνα και την πυκνή σάρωση, 2.5 χιλιόμετρα Χ 2.5 χιλιόμετρα, θα πρέπει να έχουν εντοπιστεί και μικρού μεγέθους κοραλλιογενείς ύφαλοι τύπου Γλαύκου και Κρόνου που έχουν βρεθεί στην Κυπριακή ΑΟΖ. Πόσοι μικροί στόχοι γεμάτοι με βιογενές αέριο υπάρχουν στα θαλάσσια οικόπεδα 11 και 12 δεν έχει γίνει γνωστό. Πάντως, με βάση τις παληές σαρώσεις φαίνεται ότι έχει ήδη επιλεγεί ο πρώτος στόχος, εικόνα 24. που είναι 75 χιλιόμετρα νότια της Παλαιόχωρας. Έχει φανεί μέσω Twitter ότι αυτός ο στόχος έχει 2 κοιτάσματα βιογενούς φυσικού αερίου με άθροισμα 950 δις μ3. Η πρώτη γεώτρηση αναμένεται, ίσως και το 2024, εικόνα 25, δήλωση στην Καθημερινή της κυρίας Λουίζας Παπαγεωργίου, Public and Government Affairs Manager Cyprus & Greece της ExxonMobil, είναι η πρώτη γεώτρηση να γίνει στις αρχές του 2025, χωρίς να αποκλείεται αυτό να συμβεί και μέσα στο 2024 υπό προϋποθέσεις. Η ποσότητα που μπορεί να παραχθεί από τον ένα στόχο μπορεί να είναι 30 δις μ3/έτος για 30 χρόνια. Οι 4 στόχοι νοτιοδυτικά του πολύ μεγάλου στόχου της Γαύδου, εικόνα 24, εκτιμάται ότι μπορούν να έχουν 3500 δις μ3 φυσικού αερίου και ως εκ τούτου να τροφοδοτήσουν την Ευρωπαϊκή Ένωση με 30 δις μ3 φυσικού αερίου για 117 χρόνια. Η παραγωγή εκτιμάται ότι μπορεί να αρχίσει ίσως και το 2026, προεκλογική δήλωση του πρωθυπουργού στα Χανιά, τον Μάιο του 2023.

Προϋπόθεση είναι να στηθεί η πλατφόρμα άντλησης, εικόνα 26. Ο πρωθυπουργός επίσης άφησε να εννοηθεί ότι το φυσικό αέριο που θα παραχθεί θα υγροποιηθεί σε χερσαίους, εικόνες 27 και 28 η πλωτούς σταθμούς υγροποίησης, εικόνα 14, και θα μεταφερθεί με LNG πλοία στην Ευρώπη. Υπάρχει επίσης η δυνατότητα να μετατραπεί το φυσικό αέριο σε πολυαιθυλένιο κατασκευάζοντας μία δαπανηρή μονάδα μετατροπής του, κόστος περίπου $ 4 δις, στην νότια Κρήτη, κοντά στην Παλαιόχωρα.

Η αξία των κοιτασμάτων φυσικού αερίου για τα οποία ο πρωθυπουργός έδωσε άδεια εκμετάλλευσης στον κόλπο της Κυπαρισσίας και δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης ανέρχεται στο εξής ποσό: Εκτιμώμενο απόθεμα 11 τρις μ3 που ισοδυναμεί με 388.5 τρις κυβικά πόδια. Αυτή η ποσότητα πολλαπλασιαζόμενη με μια τιμή των $13/1000 κυβικά πόδια μας δίνει μια αξία της τάξης των $ 5.050 τρις. Βάση του νόμου Μανιάτη, 4001/2011, το δημόσιο σε διάστημα περίπου 100 ετών, θα πάρει 20% της αξίας του κοιτάσματος, ήτοι $ 1.010 τρις και οι περιφέρειες $ 252.5 δις. Για την αξιοποίηση αυτών των κοιτασμάτων θα χρειαστούν να δουλέψουν γύρω στις 100000 άτομα για τουλάχιστον 100 χρόνια με μισθό που θα κυμαίνεται από 4000 ευρω/μήνα έως 15000 ευρώ/μήνα που παίρνουν οι γεωτρυπανιστές ( Red Necks). Και βεβαίως το δημόσιο θα κερδίσει επιπροσθέτως των $ 1.010 τρις και τον φόρο του εισοδήματος από τις 100000 των ατόμων που θα δουλέψουν στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα της εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων.
Αυτά τα έσοδα είναι μόνο από τα θαλάσσια οικόπεδα που βγήκαν σε διαγωνισμό προς εκμετάλλευση. Στήν Ελληνική ΑΟΖ υπάρχουν τριπλάσια αποθέματα φυσικού αερίου και τεράστια αποθέματα αργού πετρελαίου σε βαθύτερα στρώματα, 5000 μέτρα έως 10000 μέτρα βάθος κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας, εντός του Παλαιογενούς και του Μεσοζωικού. Τα εκτιμώ σε 65 δις βαρέλια. Αμύθητος Πλούτος. Πραγματικά Αμύθητος.

*Αντώνιος Φώσκολος: Καθηγητής και Οµότιµος Επιστηµονικός Ερευνητής της Καναδικής Κυβέρνησης µε έδρα την Γεωλογική Υπηρεσία του Καναδά και Οµοτιµος καθηγητής του τµήµατος Μηχανικών Ορυκτών Πόρων του Πολυτεχνείου Κρήτης,